Voor het verhandelen en het gebruik van meststoffen zijn verschillende soorten regelgeving van belang. Deze regelgeving is veelal gebaseerd op richtlijnen en verordeningen die binnen de Europese Unie tot stand zijn gekomen. Met deze regelgeving beoogt de Europese wetgever de marktvoorwaarden binnen de Europese Unie te harmoniseren. Producten zouden zo zonder belemmeringen in de verschillende lidstaten kunnen worden verhandeld en het milieu binnen de gehele Europese Unie wordt beschermd.
Naast de wetgeving die voortkomt uit de Europese regelgeving, kunnen regels op initiatief van de Nederlandse overheid worden ingevoerd, waarbij lagere overheden als de provincie of gemeenten een uitvoerende taak wordt toebedeeld. Deze regelgeving mag niet strijdig zijn met die van de EU en evenmin aanvullende eisen stellen aan meststoffen die onder de Europese regelgeving vallen. Bij de regelgeving wordt onderscheid gemaakt tussen regelgeving die het verhandelen van meststoffen betreft (productwetgeving) en regelgeving die het gebruik van de meststoffen betreft (milieuwetgeving).
De per 1 januari 2008 van kracht zijnde regels staan in:
- Verordening (EG) nr. 2003/2003 inzake meststoffen
- Regulation (EU) 2019/1009
- Meststoffenwet
- Uitvoeringsbesluit Meststoffenwet
- Uitvoeringsregeling Meststoffenwet
- Besluit gebruik meststoffen (Bgm)
Toelating meststoffen
EG-meststoffen kennen een toelatingsprocedure en de toegelaten EG-meststoffen zijn vermeld op Annex I van de Verordening (EG) nr. 2003/2003. Inmiddels is de Regulation (EU) 2019/1009 ook wel bekend als de Fertilizing Product Regulation (FPR) aangenomen en is er tot juni 2022 sprake van een overgangssituatie waarin de 2003/2003 verordening naast de FPR van kracht is.
Verder zijn in Nederland automatisch toegelaten alle andere producten die voldoen aan de Meststoffenwet en aanhangende besluiten en regelingen. Een uitzondering geldt wel voor meststoffen die geproduceerd zijn uit afval- of reststromen. Deze kennen eveneens een toelatingsprocedure en indien zij toegelaten zijn, worden zij vermeld op een lijst in Bijlage Aa van de Uitvoeringsregeling Meststoffenwet. Zo'n product is bijvoorbeeld schuimaarde.
Herziening Europese regelgeving: Fertilizing Product Regulation (FPR)
25 Juni 2019 is de Regulation (EU) 2019/1009 Fertilizing Product Regulation gepubliceerd. Deze betreft een revisie van de EG verordening 2003/2003 inzake meststoffen. Daarbij zijn niet alleen de regels voor de toelating van minerale meststoffen herzien, maar wordt het toepassingsgebied ook uitgebreid met organische meststoffen, bodemverbeteraars en biostimulanten.